مروری بر کتاب «مهارت‌های زناشویی با نگرش به منابع اسلامی»
به گزارش ایکنا از قم، کتاب «مهارت‌های زناشویی با نگرش به منابع اسلامی» به نویسندگی محمدرضا سالاری‌فر و انتشار از سوی نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، به معرفی روش و فنون مناسب ارتباطی بین همسران براساس متون اسلامی و روانشناسی خانواده می‌پردازد.
مهارت‌های زندگی عبارت است از توانایی لازم برای رفتار مثبت و سازگارانه که به فرد توان رویارویی مؤثر با چالش‌های زندگی روزانه را می‌دهد و او را قادر می‌کند تا دانش، ارزش‌ها و نگرش‌های خود را به توانایی‌های بالفعل تبدیل کند.
زوجین دو دسته مهارت نیاز دارند: مهارت‌های عمومی که در زندگی هر فرد به کار می‌آید، مهارت‌های ویژه روابط زن و شوهر که به پویایی‌های روابط‌شان مربوط است.
مفاهیم و چارچوب نظری، مفهوم مهارت‌های زندگی، پیشینه متون مهارتی در خانواده، شیوه کسب مهارت‌های زناشویی، سنجش و ارزیابی، آموزش کلامی، اجرای تمرین، رفع موانع و تقویت ابعاد مثبت، سنجش نهایی و تأیید فراگیری مهارت و مبانی نظری و منطق سازماندهی مهارت زناشویی مطالبی است که در فصل اول به آن پرداخته شده است.
فصل دوم مهارت‌های سازگاری اولیه، سنجش، مواجهه با تفاوت‌های جنسیتی، تمرین و اجرای مهارت، سازگاری با تفاوت‌های شخصیتی، مواجهه با تفاوت‌های زوجین در پنج عامل بزرگ را بیان می‌کند.
مهارت‌های شناختی، سنجش، نگاه درست به ازدواج، اجرای مهارت‌ها و تمرین‌ها، تقدس ازدواج، استحکام پیوند ازدواج، اهداف ازدواج، مواجهه با انتظارات زناشویی، تاریخچه و زمینه نظری، تمرین، اجرای مهارت، بازنویسی قاعده خود به صورت درخواست جرئت‌مندانه، تمرین پایین آوردن سطح انتظارات در آغاز زندگی زناشویی و تمرین مسافرت فرضی، مطالبی است که در فصل سوم مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل چهارم ابتدا به مهارت‌های ارتباط سالم، شنیدن فعال، توجه کردن، تأیید و تشویق، ابراز همدلی، خلاصه کردن، موانع گوش دادن، تمرین گوش دادن مؤثر، بیان مناسب افکار و احساسات، شیوه سخن گفتن، محتوای گفت‌وگو، تمرین سخن گفتن مؤثر، اصول اخلاقی گفت‌وگو می‌پردازد.
در ادامه فصل چهارم آسیب‌ها در شیوه گفتار، حالات غیر کلامی، سبک ارتباطی مؤثر، انواع سبک‌های ارتباطی، تأثیر سبک‌های ارتباط کلامی بر صمیمیت، تمرین برای شناخت و اصلاح سبک ارتباطی و تفاوت‌های ارتباطی زن و مرد مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مهارت اداره‌خانه و تنظیم نقش‌ها، سنجش، اصول اداره‌خانه، انجام کارهای خانه، شیوه تقسیم کارهای خانه، برنامه‌ریزی امور خانه، معنوی‌سازی کارهای خانه، اصلاح نگاه قالبی در کارهای خانه و قدرت نفوذ در خانه سرفصل‌های فصل پنجم است.
فصل ششم در ابتدا به مهارت اداره مالی خانواده، سنجش، نگرش نسبت به مسائل مالی، روش‌های اصلاح نگرش به اموال، برنامه اصلاح نگرش به اموال، تمرین‌ها، تمرین اصلاح معنای پول، مسائل کسب درآمد در خانواده، خرج کردن پول و تنظیم درآمد و هزینه و تعیین هزینه‌های خانواده و اولویت‌بندی آن را مورد توجه قرار می‌دهد.
سپس در فصل ششم نویسنده به تعیین الگوی مصرف در خانواده، تمرین تنظیم الگوی مصرف کالا، تعیین مسئول مدیریت هزینه‌های خانواده، لزوم پس‌انداز و شیوه آن در خانواده، برنامه‌ریزی برای پرداخت هزینه‌های معنوی در خانواده، مدیریت بحران‌ها و مشکلات مالی در خانواده، مواجهه عاطفه‌محور در مشکلات اقتصادی، توکل بر خدا، دعا، روش‌های حل مشکلات اقتصادی و حل اختلافات در مورد درآمد زن می‌پردازد.
نویسنده در فصل هفتم مهارت‌های روابط جنسی و رضایت‌بخش، سنجش، اهمیت روابط جنسی زوجین، مراحل رفتار جنسی، عوامل مؤثر در رفتار جنسی رضایت‌بخش، آداب و مهارت‌های روابط جنسی، موانع روابط جنسی لذت‌بخش، راه‌های ارتقای روابط جنسی، رعایت احکام و چارچوب‌های دینی و قانونی در روابط جنسی و نقش حیاتی رابطه جنسی در فرزندآوری را مورد بررسی قرار داده است.
سالاری‌فر در فصل هشتم به مهارت برقراری روابط عاطفی مثبت، صمیمیت و تفریح، آشنایی با ابعاد و مؤلفه‌‌های صمیمیت، راه‌های ایجاد و تقویت صمیمیت، تقویت صفات زمینه‌ساز صمیمیت، روش‌های رفتاری افزایش صمیمیت، فنون رفتاری افزایش صمیمیت، راهکارهای رفع موانع صمیمیت، اصلاح روابط کلامی نامناسب، حالات غیر کلامی ناخوشایند و رفتارهای خلاف عفت توجه کرده است.
مهارت ارتباط با خانواده اصلی، خویشان و دوستان، شیوههای ارتقای روابط خانوادگی پس از ازدواج، رابطه با والدین پس از ازدواج، تمرین برای نظم روابط با والدین، ارتباط با خانواده همسر، تمرین برای تقویت روابط با خانواده همسر، رابطه با خویشان، تمرین برای کسب مهارت رابطه با خویشان، مطالبی است که در فصل نهم به آن پرداخته شده است.
در ادامه این فصل مطالبی درخصوص، شیوههای پیشگیری و رفع آسیب‌های روابط خانوادگی پس از ازدواج، مواجهه با آسیب‌ها در رابطه با خانواده خود، مواجهه با آسیب‌ها در رابطه با خانواده همسر و رابطه با دوستان پس از ازدواج بیان شده است.
نویسنده در فصل دهم به مهارت‌های حل تعارض، سنجش، ماهیت، انواع و مراحل تعارض، آشنایی با عومل و زمینه‌های بروز تعارض، شناسایی مسائل پنهانی مولد تعارض، مقابله با مسائل پنهایی، تنظیم هیجان‌ها هنگام تعارض، نقش مهارت عذرخواهی و بخشش در حل تعارض، بخشش و پیش مراحل بخشش ذکر کرده است.
سالاریفرد در همین فصل دهم مرحله عینی: مرحله وقوع رنجش و پذیرش آن
و مرحله احساسی: تجربه احساسات منفی و مرحله شناختی: اندیشه برای بخشش یا انتقام، مراحل اصلی بخشش، اندیشه، احساس عاطفی، تمایل و تصمیم به بخشش، ابراز عملی بخشش، پیامدهای بخشایشگری، حل مسئله و گفتگوی سالم را تشریح می‌کند.
سپس در ادامه به گام‌های حل مسئله می‌پردازد و مشخص کردن جزئیات مسئله، تعیین اهمیت مسئله، طرح و بررسی راه‌حل‌های مختلف، انتخاب یک راه حل یا طراحی یک روش اجرای یک راه حل و تضمین معنویت درحل مسئله را به عنوان گام‌های حل مسئله بیان می‌کند.
نویسنده کتاب «مهارت‌های زناشویی با نگرش به منابع اسلامی» در فصل یازدهم مهارت مواجهه با خشونت در خانواده، سنجش، ماهیت و ابعاد خشونت، هیجان خشم، ابعاد خشونت، درک زمینه‌ها و علل خشم، ابعاد زیستی، زمینه‌های شناختی خشونت، زمینه‌های تعاملی خشم، روش‌های رفتاری برای پیشگیری از خشم و خشونت، رفتار جرئت‌مندانه و فنون آرامش‌دهی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.
سالاری‌فر در ادامه فصل یازدهم، مراقبت و حسابرسی مطالعه و تفکر روزانه پیامدهای خشونت و فواید مهار خشم، روش‌های رفتاری مهار خشم، فنون کوتاه و ضروری و سریع، مهارت ایجاد وقفه و روش‌های معنوی(یاری جستن از نیروی ماورائی) را بیان کرده است.
مدیریت تنیدگی(استرس) در خانواده، سنجش، مفهوم، انواع، آثار و نشانه‌های تنیدگی، پیشگیری و تعدیل تنیدگی، تعدیل‌کننده‌های شناختی تنیدگی در فصل دوازدهم ذکر شده است.
در این کتاب خودگویی مثبت به‌عنوان یک تمرین در فصل دوازدهم بیان شده که تعدیل‌کننده‌های معنوی تنیدگی، تمرین تقویت معنویت و مدیریت زمان که مؤلف این مطالب را به‌عنوان زیر شاخه تمرین خودگویی مثبت بیان کرده است.
در ادامه این فصل ورزش برای پیشگیری از تنیدگی، استفاده از شوخی، مقابله با تنیدگی، آرامش‌دهی ماهیچه‌ای و تنفس، استفاده از یاد خدا، استفاده از حمایت اجتماعی، روابط زوجی قوی، کمک به دیگران و مقابله‌های مسئله‌محور بیان شده است.
مؤلف کتاب «مهارت‌های زناشویی با نگرش به منابع اسلامی» در فصل سیزدهم به مهارت مواجهه با رسانه‌های جدید(اینترنت و شبکه‌های مجازی)، سنجش، مفهوم، ویژگی‌ها، انواع و میزان استفاده از فضای مجازی، میزان و انواع استفاده از فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی، بازی رایانه‌‌ای، سایت‌ها و وبلاگ، رایانامه، انجمن‌ها، پویایی‌های فضای مجازی، پویایی‌های خانوادگی فضای مجازی، حمایت اجتماعی، احساس اعتماد به نفس، افزایش دانش، گسترش ارتباط اعضای خانواده، افزایش صمیمیت، دستیابی سریع اطلاعات، بروز خلاقیت، رشد فرهنگی، توسعه اقتصادی و آسیب‌های فضای مجازی را عنوان می‌کند.
در ادامه آسیب‌های فردی، آسیب‌های جسمی، اعتیاد به اینترنت، تضعیف دین و اعتقادات مذهبی، افزایش مصرف‌گرایی و بحران هویت، آسیب‌های اجتماعی فضای مجازی، شکاف نسلی(تعارض ارزش‌ها)، از خودبیگانگی فرهنگی، انحرافات اخلاقی(جنسی)، آسیب‌ها در روابط همسران، کاهش روابط فیزیکی، بروز مشکلات در روابط جنسی، کاهش صمیمیت اعضای خانواده، خیانت زناشویی و طلاق دنبال می‌شود.
ارزیابی آسیب‌های فضای مجازی در روابط خویش، مدیریت استفاده از فضای مجازی، آشنایی همسران با فضای مجازی، مدیریت، زمان استفاده از فضای مجازی، تعیین خط پایه، مدیریت چگونگی استفاده از فضای مجازی، نظارت در فضای مجازی، نظارت دیگری بر استفاده از فضای مجازی سایر مطالبی است که در فصل سیزدهم ذکر شده است.
مهارت‌های معنوی زوجین، سنجش، تعریف معنویت، مفهوم مهارت معنوی و انواع آن، شیوههای کسب مهارت‌های معنوی اعتقادی، خداشناسی و توحید، رضایت به مقدرات الهی، شکرگزاری نسبت به نعمت‌های خداوند، سایر مهارت‌های اعتقادی، کسب مهارت‌های معنوی عبادی، نماز، شیوههای حل مشکلات و اختلافات معنوی، زمینه‌یابی و دسته‌بندی مشکلات معنوی، اصول رویارویی با اعتقادات دینی همسران و شیوههای حل تعارض در امور معنوی در فصل چهاردهم تألیف شده است.
فصل پانزدهم به مهارت‌های فرزندپروری و وظایف والدین، سنجش، مهارت مواجهه با مسائل فرزندآوری، تشخیص و ارزیابی چالش‌های فرزندآوری، حل چالش‌های فرزندآوری، جایگاه و اصول فرزندپروری، کسب مهارت فرزندپروری مؤثر، وظایف اختصاصی پدر و مادر در تربیت فرزند، مهارت حل مسائل زناشویی و اختلافات در فرزندپروری، مهارت حل زناشویی ناشی از فرزندپروری، ناهماهنگی تربیتی، مسئولیت‌پذیری ضعیف پدران و تعارض شغل و وظایف والدگری را مورد بررسی قرار می‌دهد.
نظر شما :